Millia-Đoạn kết vs. Đường Chân Trời
Một chút so sánh cho 2 visual novels Việt
Một chút so sánh cho 2 visual novels Việt
Như mọi người đã biết, Millia và Đường Chân Trời là hai visual novels mới được ra mắt gần đây và có ít nhiều ảnh hưởng trong thế giới A-M Việt Nam. Mình không phải là người chơi visual novel quá nhiều, nhưng cũng vì hứng thú với tương lai game Việt nên mới quyết định lập một account để mở miệng lần đầu viết bài đánh giá thử xem sản phẩm nghiêm túc đầu tiên có chất lượng như thế nào. Vì là lần đầu nên bài viết có thể không giống một bài review thông thường trong forum này, mong các bạn thông cảm.
Bài viết có rất nhiều hình ảnh trong game. Mình hơi khó tính nên ném đá chọi gạch khá nhiều, nhưng cũng mong các bạn hãy ủng hộ cho thị trường game Việt. Đa tạ.
Về tổng quan
Sau hai tuần nuốt trọn hai game, mình có 1 vài điểm đánh giá chung như sau:
- Cả hai theo mình biết là do hai nhóm tách biệt nhau thực hiện, nhưng vô tình lại có những điểm chung khá kỳ lạ. Từ bối cảnh, cách xây dựng nhân vật, đến cách xây dựng tình huống, và cả…những lỗi cố hữu. Vấn đề này chúng ta sẽ cùng xem xét kỹ hơn phía sau.
- Mỗi game hình như đang hướng đến một nhóm độc giả riêng biệt. Mình không đánh giá cái nào tốt, cái nào xấu. Tất nhiên là sẽ có bên thuận lợi và bên mạo hiểm. (Lại để dành nhé ^^).
- Cả 2 games đều có sự đầu tư nghiêm túc, chứ không phải là làm cho "vui". Tuy nhiên, cũng đừng nên đặt kỳ vọng quá cao. Game đầu tay mà^^
- Ren’Py là một lựa chọn tồi để làm engine, nhất là cho những người mới bắt đầu.
Sau đây là một số nhận xét chi tiết của mình ^^ Lưu ý, có rất nhiều spoil về nội dung game:
1. Hình thức
a. Giao diện hệ thống
Cả 2 đều dựa trên hệ thống của Ren’Py, và đều có những chỉnh lý khác nhau. Mình có tìm hiểu thì Ren’Py cũng kha khá nổi tiếng (có 1 nhóm Dischan làm trên Engine này và long lanh cực kỳ). Tuy nhiên, trong 2 games này, mình vẫn cảm thấy có ít nhiều sự kém chuyên nghiệp, và còn tồn tại nhiều lỗi giống nhau ^^ (ví dụ như lỗi random crash game. Chắc đó là lỗi của Ren’Py, hay 2 nhóm có 1 coder chung nhỉ? Cái đó thì mình chịu).
Đó là những điểm giống. Còn những điểm khác, mình xin kể ra sau đây.
Mình cực thích giao diện của Đường Chân Trời. Giao diện monochrome với tone màu xanh chủ đạo, không quá cầu kỳ, giản đơn, thanh thoát. Giao diện mở đầu game như một bức tranh thủy mặc sâu thẳm hòa vào âm nhạc dìu dịu, làm mình có cảm giác rất thư thái. Có thể nói, sau một ngày làm việc mệt mỏi của mình, giao diện mở đầu của Đường Chân Trời thực sự - thực sự đã ghi bàn trong việc giải tỏa đầu óc của mình (còn giải tỏa được hay không thì hạ hồi phân giải nhé =P). Với mình, các bạn thiết kế của Dreams Orbital rất có tư duy.
(Ngoài lề: sao giao diện lại là tiếng Anh thế?)
Ngược lại, giao diện của Millia rất sặc sỡ, dùng nhiều gam màu khác nhau, nóng lạnh hòa hợp trên nền trắng chủ đạo, gợi ý về một chút gì rất trong sáng và trẻ con, vui tươi. Giao diện tuy không phải là xấu nhưng tương đối thô sơ. Dùng nhiều chữ, và kém “duyên”. Tất nhiên, để như vậy không phải là không có ưu điểm. Các thành tố được hiện ra rõ ràng. Khuyết điểm của Đường Chân Trời là các icon có khi mình chẳng hiểu gì cả.
Một số hình ảnh khác
Nói chung, nếu có thể dùng 1 từ miêu tả 2 giao diện này:
Đường Chân Trời: thanh lịch
Millia: trong sáng
(Điều kỳ lạ là hai giao diện này lại ngược hoàn toàn với cảm giác lúc vào game ^^)
b. Giao diện lúc chơi game
Đây lại là điểm mình thích Millia hơn. Đường Chân Trời tuy vẫn giữ được vẻ thanh lịch cách thức giao tiếp, nhưng lại vướng phải lỗi chết người mà mình sẽ kể ra sau đây.
Lấy ví dụ như lỗi backlog. Trong cả 2 games, hệ thống chỉ cho phép mình replay lại 1 đoạn nhất định (khá ngắn). Sau đó thì tịt. Điều này có vẻ nặng nề hơn trong Đường Chân Trời (và thực sự nó là thảm họa với mình ít nhất là khi làm bài cảm nhận này).
Một vấn đề khác là chế độ skip. Mình không thể Ctrl được, mặc dù Skip mode đã bật. Vấn đề này không thấy ai report. Chẳng lẽ là chỉ mình mình bị sao?
Điểm tệ hại nhất của Đường Chân Trời là vấn đề ở chế độ đọc truyện chữ (không rõ gọi là chế độ gì). Nếu như ở bên ngoài các bạn làm tốt bao nhiêu, thì trong game các bạn làm tệ bấy nhiêu. Font cực mảnh, chữ chi chít, lại còn bị Scroll. Cứ thể như muốn bảo người chơi “skip em đi” vậy (mặc dù đó là những đoạn quan trọng). Đây là nơi người chơi tiếp xúc nhiều nhất mà lại quá cầu thả. Mình rất thất vọng với Dreams Orbital về điểm này.
Lạy Chúa tôi!
Chữ to rõ, dễ đọc như thế này là điều Dreams Orbital cần học hỏi. 0 điểm cho Dreams Orbital.
c. Âm nhạc
Cả 2 đều có sự đầu tư âm nhạc chỉnh chu. Đây có thể coi là điểm sáng làm nên một visual novel thu hút. Nếu như Đường Chân Trời có số lượng nhiều hơn, thì Millia lại áp đảo bằng việc thuê hẳn band nhạc ở Nhật. Thuê nhạc Nhật là một điều chưa hẳn là tốt, cũng chưa hẳn là xấu. Khi một mặt, nó tạo nên sức hút và danh tiếng cho game, một mặt, nó giảm đi tính chất thuần Việt của game đó. Việc này tùy thuộc vào đối tượng các bạn hướng tới nên mình cũng không ý kiến nhiều ^^
Tất cả đều là những bản nhạc hay, mình không có gì phàn nàn. Có điều, Dreams Orbital này, các bạn hình như có dùng bản “L'autunno" của Antonio Vivaldi? Mình không rõ dụng ý của các bạn. Vả lại, có một số bản nhạc nền hình như hơi ma mị (so với cảnh nó diễn ra). Không biết các bạn có dụng ý gì không? ^^
Về phần Millia, bản nhạc ở trang khởi đầu làm mình liên tưởng đến Innocence của Joe Hisaishi. Làm mình hết hồn tưởng các bạn mời hẳn bác ấy.
Một từ ngắn gọn để miêu tả âm nhạc của 2 games này:
Đường Chân Trời: Tây Âu
Millia: Nhật Bản
Nếu xét về bối cảnh thì Đường Chân Trời khá hơn một ít về phần này.
d. Hình ảnh
Cả hai đều có phong cách vẽ riêng. Mình không phải chuyên gia nên xin tạm cho qua phần này. Tuy nhiên, trong Millia có những cảnh khá kỳ lạ như:
Theo ý kiến của mình, lối kiến trúc này là của phương Đông. Hơn nữa, một cung điện xây bằng đá và một tòa vọng lâu bằng…gỗ??? Trang phục của cô gái hình như cũng quá mới so với thời đại?
Thảm họa về hình ảnh nhân vật. Nhân vật nam được vẽ quá nhỏ so với kích cỡ của những nhân vật còn lại.
Tất nhiên, Đường Chân Trời cũng không thoát khỏi ^^:
Lối trang phục này có vẻ cổ hơn “tí chút”. Nhưng lại vướng cảnh nhà thờ vẽ khá tệ, có thể thấy rõ vết răng cưa. Cả game, BG này chắc chắn là tệ nhất.
Emoticon
"hihihi" còn đẹp hơn thế nàyNgoài ra, cả hai đều có chung một điểm sáng trong hình ảnh: Cảnh hồ nước.
Hồ nước của Millia. Rất trong lành cho một buổi sáng.
Và…hồ nước của Đường Chân Trời. Một hồ nước rất là…romantic.
e. Lỗi chính tả
Cả hai đều mắc khá nhiều lỗi chính tả. Mình thì không chụp kip Đường Chân Trời do chế độ backlog dở người của nó. Nên Millia chiu khó bị bất công tập này vậy
Xán lạn
Tiệc
2. Nội dung
Đây là phần có nhiều điều để nói đây. ^^
Như đã nói ở trên, cả hai games dường như vì lý do nào đó là có bối cảnh khá tương đồng: đều là khung cảnh Tây Âu khoảng XIX-XX (ít nhất là những gì nó thể hiện ra ban đầu), đều là một thế giới được xây dựng hoàn toàn do tưởng tượng, đều có những vị Thần (Thiên Chúa) của họ v.v…khiến mình không thể không hồ nghi rằng hai tác giả dường như cũng có liên hệ và học hỏi lẫn nhau (thứ lỗi nếu mình nhầm
).Cảm giác ban đầu là vậy. Sau đó, mình phát hiện ra rằng, cách dẫn dắt truyện của các bạn lại đi theo hai hướng gần như đối nghịch nhau-không-phải nói là hai trường phái khác nhau hoàn toàn. Từ cách giới thiệu, cách hành văn, các xoay chuyển tình thế, xoay chuyển tâm lý, đến cả cách…troll người chơi, đều có sự khác biệt đáng kể. Và đây là vấn đề cần phải nói.
a. Bối cảnh
Mặc dù mình đã nói ở trên rằng cả hai có bối cảnh tương đối tương đồng. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩ là giữa chúng không có điểm khác. Mình sinh tóm tắt bối cảnh của cả hai ở đây (đến hiện tại những gì mình thu lượm được).
Millia: Thế giới vốn có hai vị thần, một là Millia, người còn lại là Hedria (xã hội Thần Quyền). Cả hai đều là những đấng toàn năng tối cao cai trị thế gian này trong suốt hàng triệu năm, và hiện thân như một thực thể được tôn sùng, chứ không phải như một khái niệm. Sau đó, vì một lý do quái gở nào ấy (theo mình hiểu thì là tự sát vì…trai), Hedria đã (chắc là) biến mất kèm theo lời nguyền cho thế giới (ích kỷ vãi, thần triệu năm, chắc cũng là sáng thế thần, mà cứ như là trẻ con), để lại Millia phải chịu đựng đau khổ và gánh nặng chuyển sinh hòng bảo vệ loài người. Thế giới cứ thế kéo dài thêm 200 năm nữa dưới những lời nguyền cho Millia và cho con người (mình không hiểu lắm chỗ này), mãi đến khi anh hùng mạnh nhất thế giới của chúng ta là Rize xuất hiện, dưới vai trò hộ vệ nữ thần, cùng với giàn Harem thường thấy trong bất kỳ visual novel nào
Đường Chân Trời: Thế giới là một nơi bị giới hạn bởi Đường Chân Trời, và được cai trị bởi Thiên Chúa Meyr cùng các thánh thần (có hẳn một đoạn bản sao Genesis được chế lại hẳn hoi, nhưng lại dùng chữ Hebrew của người Do Thái). Hình như chỉ có một quốc gia trong lãnh thổ này, và được quản lý bởi các Nhà Thờ (cũng là xã hội Thần Quyền?). Bên cạnh Giáo Hội là phe điều hành, còn có sự góp mặt của Aurora, những kẻ quyết tâm dùng khoa học để giải thích thế giới (thông qua những quyến sách cấm chẳng hiểu đâu ra, kể về một thế giới rộng lớn hơn, và thôi thúc ý định tìm tòi của họ). Đó là phe của những kẻ dị giáo. Cuộc chiến lúc cao trào lúc âm ỉ có hơi hướng của cách mạng khoa học kỹ thuật diễn ra suốt cả trăm năm, lúc chìm lúc nổi, lúc đổ máu, cho đến khi Aurora bị tiêu diệt và chờ cho nhân vật chính của chúng ta xuât hiện bên giàn Harem của mình (tất nhiên).
Theo ý kiến của riêng mình, mỗi bối cảnh có một ưu và nhược điểm riêng. Millia có một bối cảnh có thể gọi là mainstream (thường thường bật trung), dễ dàng bắt gặp, dễ xây dựng, không cầu kỳ, đơn giản mà lại rất thuận tiện, hiếm gặp các lỗi logic (thần mà, logic là gì, có ăn được không
). Tuy vậy, cũng vì sự thuận tiện đó, mà nó kém thuyết phục hơn, kém đặc biệt hơn, và kém ấn tượng hơn.Đường Chân Trời, thay vào đó, lại có một cốt truyện nặng tính historical “như đúng rồi”. Quả thật, nếu các bạn bỏ đi tình tiết “Đường Chân Trời” giam lỏng thế giới, thì cả câu chuyện của các bạn hoàn toàn có thể dập thẳng vào chính thế giới của chúng ta, với hoàn cảnh diễn ra là cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật. lolz, Chắc các bạn có dụng ý gì đó khác.
Điểm mạnh của Đường Chân Trời là một bối cảnh hư hư thật thật, bao quát mà lại rất chi tiết. Nó thể hiện rõ ràng sự dụng tâm của tác giả vào trong game. Chi tiết thuận tiện cũng có thôi, nhưng mà không đến nỗi quá lớn để người đọc cảm thấy ái ngại.
Cái khó khăn lớn nhất của kiểu truyện này là nó dễ rơi vào thái cực, khó tiếp cận với công chúng hơn. Một khi ai đó có hứng thú với bối cảnh này, họ sẽ theo đến cùng. Còn không, họ sẽ pass ngay từ cái nhìn đầu tiên. Nói chung, lựa chọn của Millia dường như là bước đệm an toàn và khôn ngoan hơn cho một game đầu tay. Còn nếu muốn tạo nên bản sắc, cốt truyện của Đường Chân Trời là một lựa chọn hợp lí.
Sách Genesis phiên bản Đường Chân Trời.
b. Dẫn truyện
i. Cách giới thiệu
Cách giới thiệu bối cảnh của Millia hình như có vấn đề. Hầu như tác giả chẳng đề cập về cách thế giới của họ vận hành, chỉ vào game và khởi truyện qua góc nhìn của nhân vật chính với tất cả nghiễm nhiên đã diễn ra và hãy chấp nhận đi "như đúng rồi". Hậu quả là đến tận hết game, mình vẫn chưa nhận ra được rõ ràng tại sao Hedria lại nguyền rủa thế giới (hay là bởi vì lý do ấu trĩ như trên?). Rồi tại sao cô ấy không dùng Xích Hoàn phá hủy thế giới, mà lại cho họ một cơ hội. Rồi Millia và Hedria là ai? Tại sao Millia lại phải canh giữ thế giới? Tại sao họ lại chịu sự thao túng của Hoàng đế? Rất nhiều câu hỏi tại sao cứ mon men theo mình suốt ba routes và vẫn chưa có lời giải đáp thỏa đáng.
Ngược lại, kiểu giới thiệu của Đường Chân Trời lại mang tính chất kể lể. Để người chơi hiểu được thế giới trước khi bắt đầu game thực sự, các bạn đã dành nguyên một bức màn chữ, kết hợp với cái kiểu chữ “thảm họa” mình đã đề cập ở trên. Động lực của mình khi đọc về thế giới đã giảm đi rất nhiều. Bù lại, mình có thể hiểu nhiều hơn về cách các bạn xây dựng thế giới, tăng tính thuyết phục và tính thu hút về sau hơn rất nhiều (mình cá là các bạn có hẳn một cái bản đồ). Đùa chút chứ bối cảnh này có thể gánh được thể loại fantasy, mystery, sci-fi, tragedy, drama, thậm chí lấn sân sang RPG chứ chả chơi.
Điểm mạnh của Millia trong phần này mình xin đặt vào tình tiết giới thiệu nhân vật. Các nữ chính được giới thiệu tương đối công phu, có hẳn một CG cho mỗi lúc như vậy. Tình tiết cũng không chớp nhoáng như Đường Chân Trời. Cái tôi của nhân vật trong Millia được thể hiện rất rõ nét và sống động, những nhân cách tuy kinh điển nhưng cũng thú vị không kém. Trong khi đó, bản ngã của Đường Chân Trời hiện lên nhỏ hơn so với cái bóng xã hội quá lớn mà họ gầy dựng công phu quá mức cần thiết ở trên. (Dù vậy, tính cách của Elena làm mình cảm thấy thật đáng ghét, ấn tượng lắm
).
Chao ôi. Millia! Sắc đẹp đáng thờ phụng!
1 đều phần này.
ii. Nội dung-Dẫn dắt
Giống như phần bối cảnh, Millia chọn cách “an toàn” cho một game đầu tay, không bất ngờ, không ấn tượng, cũng không có bí mật sâu xa gì (kết thúc rất dễ đoán, với màu sắc của AIR). Còn Đường Chân Trời lại lựa chọn cách có phần “điên loạn”, cố ý đẩy cả game về một thái cực xác định. Nói rồi đấy, thích hay không, tùy bạn chọn. Dù gì nó cũng “free” mà.
Một điểm khác biệt nữa khiến mình xóa sạch cái mớ hồ nghi về hai tác giả đi đêm ban đầu, chính là cách họ dẫn dắt, cách họ đặt những gợi ý, những interlude, hay những đoạn đối thoại. Nếu như Millia tập trung nhiều vào những đối thoại, giống như các ADV truyền thống, thì Đường Chân Trời lại lựa chọn theo kiểu độc thoại nội tâm, ít nói kiệm lời, kiểu của những văn học giấy. Đúng vậy, những đoạn độc thoại, suy tính, diễn biến tâm lý của nhân vật được miêu tả rất kĩ, kĩ đến mức mình có cảm tưởng như nhân vật lúc nào cũng dày đặc những đấu tranh tâm lý hỗn độn trong lòng, kèm theo óc quan sát cực kỳ tinh tế, sẵn sàng để tâm đến mọi cử chỉ dù là nhỏ nhất của thế giới xung quanh. Vấn đề này mình sẽ nhắc lại trong phần nhân vật bên dưới.
Cách họ đặt gợi ý cũng khác. Nếu như gợi ý của Millia khá “cạn”, và dễ dàng nắm bắt (thậm chí đoán luôn cả kết truyện) qua các interlude, thì Đường Chân Trời lại giấu chúng khá kĩ, giống như cách nhân vật suy nghĩ vậy, những gợi ý kiểu này được giấu rất tinh tế vào những đoạn “Skip me please” bất kỳ ai cũng có thể bỏ qua. Mình đoán là nhóm muốn chúng ta đọc thật kỹ, thi gan xem ai có khả năng phơi mình trong những đoạn Unlimited Scroll Works đó ^^
Ví dụ về kiểu đặt dữ kiện quái lạ của Đường Chân Trời. Mình khá ấn tượng với kiểu như thế này. Tuy nhiên, có khi nó sẽ là rào cản. Các bạn nên cẩn thận.
Bạn thấy dãy số cuối cùng chứ? Mình đã tìm được nó trong lúc tìm dữ liệu làm bài so sánh này. Sau khi search nó trên Google, bạn đoán xem mình tìm được gì nào?
Đó là định nghĩa của “1 giây”. Còn “I” là tượng trưng cho số ảo. Mình phỏng đoán đây là một câu chuyện còn có sự can thiêp của dòng thời gian. Còn vì sao lại “ảo” thì chịu
Đoạn đối thoại ám muội giữa hai cha con có sự xuất hiện của thành tố mới “bệnh viện”.
Last Thursdayism. Một giả thuyết về sự kiến tạo thế giới.
Mình vẫn chưa hiểu ý nghĩa những chữ bị gạch này.
Nếu các bạn chỉ đọc những đoạn đối thoại như kiểu của Millia, mình cá là các bạn sẽ chẳng hiểu gì đâu.
Như thường lệ, một từ cho mọi ý:
Đường Chân Trời: thách thức
Millia: giải trí
c. Nhân vật
Millia có 6 nhân vật “tạm gọi là có hình dạng”. Mỗi nhân vật được xây dựng với tính cách rất đặc thù chất anime. Một cô bạn nối khố tsundere. Loli imouto. Một nữ thần kuu. Một người chị chuẩn mực với vòng 1 tương đối…khủng
Nói chung là mình không có gì phàn nàn về nhóm nhân vật này.Nhân vật Hedria và Char…RIzard không có mặt mũi nhưng cũng là một nhân vật “suýt” chính. Mình nghĩ, trong điều kiện lý tưởng, các bạn có thể viếc thêm câu chuyện về hai nhân vật này, cũng như cuộc hành trình cai trị một mình của Millia trong suốt 200 qua, sinh linh đồ thán ra sao. Những cảnh sinh ly tử biệt do lời nguyền và sự trừng phạt đối với kẻ hủy diệt thế giới là Hedria (trong một kiếp chuyển sinh làm người khác chẳng hạn) là vài trong những chủ đề mình có thể thấy mồn một tiềm năng to lớn của nó.
3 nhân vật nữ chính của Millia. Từ trái sang: Serina, Millia, và Meru
Đường Chân Trời có nhiều nhân vật hơn. Ngoài Anatolio và hai cô bạn, chúng ta còn có vợ chồng thân sinh Anatolio, vợ chồng hàng xóm, mục sư, bạn nối khố…n nạn, ông Ines, “AltMann” Paul chưa kể những bóng đen. Nói chung là có lượng, nhưng chất thì không biết đảm bảo nổi không. Hai nhân vật hàng xóm vẽ ra chỉ được sử dụng trong vỏn vẹn hai cảnh, trong khi ông Ines là nhân vật cốt lõi lại bị thiếu mất hình vẽ. Được cái là các nhân vật nữ, mặc dù giới thiệu khá đường đột, nhưng sau đó các tính cách nhân vật đã nổi rõ hơn theo nhip truyện, kèm theo là sự trưởng thành (phanh phui) trong nhân cách. Kể cả nhân vật chính của chúng ta, từ một kẻ ngông cuồng luôn tự mãn về bản, khoảng nửa sau truyện biết điềm tĩnh hơn. Có thể nói, sự chuyển mình tính cách là một điểm sáng và khéo léo trong game của Dreams Orbital.
Hệ thống nhân vật nữ chính của Đường Chân Trời được đặt hẳn trong mục Profiles.
d. Kết truyện
Kết thúc của Millia cũng theo đúng tôn chỉ an toàn mà nhóm các bạn đặt ra. Như mình đã nói ở trên, nó có màu sắc của AIR (mùa hè thứ 200
). Tuy nhiên, không rõ do thời lượng hay do mình đọc nhanh quá, mà mình cảm giác cái kết chưa thấm. Nói chung là trái với Đường Chân Trời, tâm lý dường như là thứ bị coi nhẹ trong game của các bạn. Lượng và chất các biến cố chưa đủ nồng độ để đẩy lên cao trào, sự gắn kết của nhân vật chưa thực sự được thắt lại, làm cho phút giây chia ly dù được miêu tả băng những từ vô cùng đẹp đẽ cũng trở nên khuôn sáo. Theo mình thấy, cái kết tốt nhất là cái kết của đứa em gái Milu, à nhầm, Meru. Trong khi đó, hành vi mất lý trí trong kịch bản của Serina lại là cái kết thuận tiện nhưng lại không ổn nhất. Mình nghĩ các bạn bên nhóm Millia nên tập trung thêm về xây dựng tâm lý.
Bên Đường Chân Trời, rất tiếc là mình vẫn đang kẹt cứng ở bad end và không cách nào thò đầu ra được. Các bạn thông cảm @@
e. Hệ thống lựa chọn
Millia có một hệ thống choice rất đơn giản. Chỉ có vài lớp choice vô cùng hiển nhiên. Cách vào route có hơi random nhưng thế cũng hay. Tạo bất ngờ.
Trong khi Đường Chân Trời hệ thống lại phức tạp hơn. Các choices đan xen khiến mình đang gặp khó khăn khi phải chơi lại từ đầu T_T Cảm tạ sâu sắc nếu ai đó cho mình walkthrough
3. Tổng kết
Millia:
Nội dung: 6/10 (mainstream)
Nội dung/Giá thành: 7.5/10 (giá tốt)
Hệ thống: 7/10
Hình ảnh: 7/10
Âm nhạc: 7/10
Sum: 7/10
Đường Chân Trời
Nội dung: 7.5/10 (cá nhân)
Nôi dung/Giá thành: N/A (free)
Hệ thống: 7/10
Hình ảnh: 8.5/10 (long lanh khủng khiếp)
Âm nhạc: 7/10
Sum: 7.5/10
Bạn sẽ muốn tìm đến Millia khi:
- Bạn muốn ủng hộ một game visual novel Việt
- Bạn chịu chi
- Bạn muốn một thứ giải trí nhẹ nhàng
- Bạn là fan Key
- Bạn tò mò
Bạn sẽ muốn tìm đến Đường Chân Trời khi:
- Bạn muốn ủng hộ một game visual novel Việt
- Bạn muốn thi gan với tác giả
- Bạn là fan của Ryukishi07, Kara no Shoujo.
- Bạn muốn tìm những điều mới lạ, khác người.
- Bạn thích thách thức
Lời cuối:
Mỗi nhóm có những ưu và khuyết điểm riêng, tuy nhiên cả hai đều đã tạo ra những sản phẩm nghiêm túc và đáng xem xét thử nghiệm. Nếu như mình đánh giá Millia cao hơn về khoảng tiềm năng tài chính, thì Đường Chân Trời vượt trội về tiềm năng phát triển. Dù gì cũng cảm ơn các tác giả, các nhóm, các bạn thành viên đã bỏ công bỏ sức để hoàn thành nên những sản phẩm có tiếng có miếng như những gì chúng ta đang thấy ở đây. Trong trường hợp lý tưởng nhất, mình mong 2 nhóm có thể hợp tác với nhau. Tương lai của visual novel Việt Nam chắc sẽ đến gần hơn với lý tưởng của mọi người.
Một lần nữa, mong các bạn hãy ủng hộ cả hai nhóm.
Kẻ ngoài cuộc
Last edited:
Đây cũng là một bài viết chất lượng bởi vì thông qua những gì cậu viết mình cũng đã hiểu được rất nhiều về 2 bộ visual novel mà mình chưa quan tâm đến - vậy nên những thông tin cậu đưa ra trong bài là rất đủ để mình hình dung ra Millia và Đường chân trời là những novel như thế nào.
nhưng trong văn viết được dùng không nhỉ?
.gif "(chuckle) (chuckle)")
Không phải open-minded gì đâu 
.gif "(chuckle) (chuckle)")
nằm vùng ở đây mấy năm rồi giờ có dịp được trồi lên.