Tra cứu pitch accent

[delacroix01]

Đối với từ điển tiếng Nhật thì pitch accent là thứ ít được đề cập nhất. Từ điển online thì lại càng ít thấy cái nào có liệt kê pitch accent của từng từ. Cũng hên tới hôm nay tớ được biết 1 cái có độ chính xác tương đối dù tra hơi bậy đối với 1 số từ (vd 連合).

in case you need a way to look up a particular word's accent, you can use the 大辞林 dictionary via Yahoo! 辞書. Make sure 大辞林 is selected right above the definition text (you can make it your default dictionary if you have an account). The accent is given as a number that indicates which mora is the 核, which is the last mora before a decline in pitch. More details about that are at 『大辞林 第二版』のアクセント表示 and at the first link I posted.

Nói sơ qua cái hướng dẫn tí:

http://dic.yahoo.co.jp/guide/jj02/jj10.html

- Mora 1 cao, mora thứ 2 trở đi thấp => Từ thuộc loại 頭高型【あたまだかがた】=> Đánh số 1 (xem hình trên)
- Mora 1 thấp, mora cuối cao, trợ từ phía sau cũng cao => 平板式【へいばんしき】hay 平板型【へいばんがた】=> Đánh số 0 (vd 空っぽ)
- Mora 1 thấp, mora 2 trở đi cao, ở giữa hoặc ở cuối chuyển từ cao xuống thấp => 中高型【なかだかがた】và 尾高型【おだかがた】=> Chuyển từ âm nào thì đánh số 2, 3, 4... vào vị trí ngay trước âm đó.

Ngoài ra bên 大辞泉 thì có mũi tên hạ xuống với pitch accent, tuy nhiên có ít từ hơn 大辞林.

 

[delacroix01]

Re: [JP] Tra cứu pitch accent

Related tip:

Sau 1 thời gian ngồi dịch anime và nghe drama CD, và gần đây nhất là nhờ coi Unlimited Blade Works mà tớ đã phát hiện ra 1 vài quy luật rất hay liên quan đến pitch accent. Nói thật là sau khi được 1 người ở trình độ near fluent và 1 native speaker confirm thì tớ cũng rất bất ngờ khi biết mình rùa cỡ nào trong vụ này. Giờ thì đã có đủ bằng chứng xác thực nên tớ quyết định share luôn vì đảm bảo chiêu này sẽ cực kỳ hiệu quả đối với những ai học tiếng Nhật, với lại quan điểm của tớ là ko giữ riêng cái gì trong học ngoại ngữ cả mà càng share càng có lợi.

Thường thì người mới học tiếng Nhật chỉ chú ý đến phát âm chứ ko để ý đến ngữ điệu, tuy nhiên khi đạt đến 1 trình độ nhất định thì đây là 1 điểm ko thể bỏ qua. Khác với tiếng Anh, trọng âm tiếng Nhật là loại pitch accent, tức là dựa vào cao độ của âm. Pitch accent về cơ bản thì hơi giống thanh điệu trong tiếng Việt, tuy nhiên không phân ra nhiều thanh mà chỉ có thấp với cao và vô thanh. Low pitch thì gần với thanh huyền trong tiếng Việt (khi nói chuyện bt) hoặc thanh hỏi (khi hét). High pitch thì dao động từ trên vô thanh cho tới thanh sắc trong tiếng Việt.

Trong quá trình dịch anime thì tớ để ý thấy trở ngại lớn nhất khi nghe là những từ có 2 nguyên âm o (có thể là 2 âm đều dài, 2 âm đều ngắn hoặc 1 dài 1 ngắn). Với những từ loại này thì số kết quả có thể có nhiều khi khá lớn, có loại suy bằng NJStar cũng mất khá nhiều thời gian. Tuy nhiên khi chú ý vào pitch accent thì mọi chuyện trở nên đơn giản hơn nhiều, cụ thể như sau :

- Nếu thấy giọng trầm xuống ở âm tiết thứ 1 và cao ở âm tiết thứ 2 thì nhiều khả năng âm 1 sẽ là 1 âm o ngắn, vd じょ trong 女性 hay 女王 (じょ ở đây đọc là "jồ") hay お trong お嬢 (お đọc là "ồ") hoặc こ trong 小僧 (こ ở đây đọc là "cồ" khi nói bt, "cổ" khi hét, vd như trong UBW thì Gil có hét từ này).
- Ngược lại, nếu thấy giọng cao ở âm tiết thứ 1 và trầm ở âm tiết thứ 2 thì thường âm 1 sẽ là 1 âm o dài, vd こう trong 行動 hay 幸運 (こう ở đây đọc là "cô"), おう trong 王女 ( おう ở đây đọc là "ô"), hay とう trong 登場 (とう đọc như "thố" nhưng nhẹ hơn 1 chút).

Sau khi có âm đầu thì việc xác định âm 2 trở nên dễ dàng hơn nhiều.

Theo lời lão người Nhật mà tớ hỏi thì cái giả thuyết này có độ chính xác khoảng 70-80%, và đối với quy luật trong ngôn ngữ thì độ chính xác cỡ này đã là rất cao rồi. Số lượng ngoại lệ thực ra ko có nhiều. Ở đây chỉ lấy 1 số cái tiêu biểu :

こきゅう（呼吸） thấp-cao
こきゅう（胡弓） cao-thấp
こうこう（高校） cao-cao
こうこう（孝行） cao-thấp
ぼし（母子） cao-thấp
こうろん（口論） cao-thấp
こうろん（公論） cao-cao

Ngoài ra còn 1 quy luật nữa cũng quan trọng không kém, đó là trợ từ loại marker như は、が、の、を luôn là low pitch hoặc vô thanh. Chỉ có trợ từ cuối câu thì ko có quy luật mà cao độ của nó thể hiện loại câu và thái độ người nói, và có thể kéo dài hay nhấn mạnh. Điều này ai học lên cao thì nên nhớ vì nó giúp xác định sắc thái rồi vị trí ngắt + trợ từ, cực kỳ có lợi khi nghe + dịch.